Xu hướng Appchain: Tái cấu trúc hệ sinh thái ứng dụng và mô hình mới để nắm bắt giá trị
Ba năm trước, chúng tôi đã thảo luận về khái niệm Appchain, lúc đó là vì một giao thức phái sinh phi tập trung nào đó đã công bố sẽ di chuyển từ một giải pháp L2 sang một chuỗi khối độc lập dựa trên Cosmos SDK và đồng thuận Tendermint.
Vào năm 2022, Appchain có thể vẫn là một lựa chọn công nghệ tương đối bên lề. Tuy nhiên, khi chúng ta bước vào năm 2025, ngày càng nhiều Appchain, đặc biệt là sự ra mắt của Unichain và HyperEVM, đang âm thầm thay đổi cấu trúc cạnh tranh của thị trường và hình thành một xu hướng mới xung quanh Appchain. Bài viết này sẽ từ góc độ này để khám phá quan điểm của chúng ta về Appchain.
Lựa chọn chiến lược của ứng dụng hàng đầu
Ý tưởng về Appchain của một DEX nổi tiếng đã xuất hiện từ năm 2022. Vào thời điểm đó, có những phân tích chỉ ra rằng quy mô, thương hiệu, cấu trúc thanh khoản và nhu cầu về hiệu suất và thu hút giá trị của DEX này đều chỉ ra tính tất yếu của việc ra mắt chuỗi độc lập.
Vào tháng 2 năm nay, dự án được gọi là Unichain đã chính thức ra mắt. Hiện tại đã có hơn 100 ứng dụng và nhà cung cấp hạ tầng xây dựng trên đó. Tổng giá trị khóa (TVL) khoảng 1 tỷ USD, xếp hạng trong top 5 trong số nhiều giải pháp L2. Trong tương lai, Unichain cũng dự định ra mắt chức năng khối nhanh với thời gian khối 200 mili giây và mạng xác thực.
Mặt khác, với tư cách là một nền tảng hợp đồng vĩnh viễn, Hyperliquid ngay từ đầu đã có nhu cầu về Appchain và tùy chỉnh sâu. Ngoài sản phẩm cốt lõi của mình, Hyperliquid còn ra mắt HyperEVM, sử dụng cùng một cơ chế đồng thuận với hệ thống cốt lõi của nó. Điều này có nghĩa là Hyperliquid không chỉ cung cấp các sản phẩm hợp đồng vĩnh viễn mạnh mẽ, mà còn đang khám phá khả năng xây dựng một hệ sinh thái rộng lớn hơn. Hiện tại, TVL của hệ sinh thái HyperEVM đã vượt quá 2 tỷ đô la, các dự án sinh thái bắt đầu xuất hiện.
Từ sự phát triển của hai trường hợp này, chúng ta có thể thấy rõ hai xu hướng:
Cấu trúc cạnh tranh L1/L2 bắt đầu phân hóa. Tổng TVL của hệ sinh thái Unichain và HyperEVM vượt quá 3 tỷ USD. Phần tài sản này lẽ ra nên được giữ lại trên các L1/L2 dạng chung. Các ứng dụng hàng đầu tự lập cổng đã dẫn đến sự mất mát các nguồn giá trị cốt lõi như TVL, khối lượng giao dịch, phí giao dịch và MEV của những nền tảng này.
Trong quá khứ, L1/L2 và các ứng dụng này có mối quan hệ cộng sinh. Hiện tại, các ứng dụng này đã trở thành lớp nền tảng của riêng mình, tạo thành sự cạnh tranh trực tiếp với các L1/L2 khác. Chúng không chỉ cạnh tranh về người dùng và tính thanh khoản mà còn bắt đầu cạnh tranh về các nhà phát triển, mời gọi các dự án khác xây dựng trên chuỗi của mình, điều này đã thay đổi đáng kể cục diện cạnh tranh.
Đường đi mở rộng của Unichain và HyperEVM hoàn toàn khác biệt so với L1/L2 hiện có. Cái sau thường xây dựng cơ sở hạ tầng trước, sau đó sử dụng các ưu đãi để thu hút các nhà phát triển. Trong khi đó, Unichain và HyperEVM áp dụng mô hình "sản phẩm là ưu tiên" - họ trước tiên có một sản phẩm cốt lõi đã được thị trường chứng minh, có cơ sở người dùng lớn và độ nhận diện thương hiệu, sau đó xây dựng hệ sinh thái và hiệu ứng mạng xung quanh sản phẩm này.
Con đường này có hiệu quả và tính bền vững cao hơn. Chúng không cần phải "mua" hệ sinh thái thông qua các động lực phát triển cao, mà thay vào đó, "thu hút" hệ sinh thái thông qua hiệu ứng mạng của sản phẩm cốt lõi và lợi thế công nghệ. Lý do các nhà phát triển chọn xây dựng trên HyperEVM là vì có người dùng giao dịch tần suất cao và các tình huống nhu cầu thực tế, chứ không phải vì những cam kết động lực mơ hồ. Rõ ràng đây là một mô hình tăng trưởng hữu cơ và bền vững hơn.
Những biến đổi gần đây
Đầu tiên là sự trưởng thành của công nghệ và sự hoàn thiện của các nhà cung cấp dịch vụ bên thứ ba. Ba năm trước, việc xây dựng Appchain yêu cầu đội ngũ phải nắm vững công nghệ blockchain toàn diện. Tuy nhiên, với sự phát triển và trưởng thành của các dịch vụ RaaS, từ thực thi, khả năng sử dụng dữ liệu cho đến thanh toán và khả năng tương tác, các nhà phát triển có thể kết hợp các mô-đun theo nhu cầu giống như lựa chọn dịch vụ đám mây, giảm đáng kể độ phức tạp của việc xây dựng Appchain và vốn đầu tư ban đầu. Mô hình hoạt động đã chuyển từ xây dựng cơ sở hạ tầng tự xây sang mua dịch vụ, cung cấp sự linh hoạt và khả thi cho sự đổi mới ở tầng ứng dụng.
Thứ hai là sự thay đổi trong thương hiệu và tâm lý người dùng. Người dùng thường trung thành với thương hiệu của ứng dụng, chứ không phải với cơ sở hạ tầng công nghệ nền tảng: Người dùng sử dụng một DEX nào đó là vì trải nghiệm sản phẩm của nó, chứ không phải vì nó chạy trên một chuỗi công khai cụ thể. Với việc áp dụng ví đa chuỗi ngày càng phổ biến và trải nghiệm người dùng được cải thiện hơn nữa, người dùng khi sử dụng các chuỗi khác nhau gần như không cảm nhận được - điểm tiếp xúc của họ thường là ví và ứng dụng trước tiên. Khi ứng dụng xây dựng chuỗi riêng của mình, tài sản, danh tính và thói quen sử dụng của người dùng đều được lắng đọng trong hệ sinh thái ứng dụng, tạo thành hiệu ứng mạng mạnh mẽ.
Điều quan trọng nhất là sự theo đuổi chủ quyền kinh tế của ứng dụng đang dần nổi bật. Trong cấu trúc L1/L2 truyền thống, dòng giá trị thể hiện xu hướng "từ trên xuống dưới" rõ rệt: lớp ứng dụng tạo ra giá trị, nhưng phần lớn giá trị bị cơ sở hạ tầng dưới lớp thu lại. Ví dụ, một DEX kể từ khi ra mắt đã tạo ra 2,7 tỷ đô la doanh thu gas cho một L1, chiếm khoảng 20% phí thanh toán mà L1 thu.
Nếu ứng dụng có chuỗi riêng, chúng có thể thu phí gas về cho mình, sử dụng token riêng làm gas token; đồng thời nội bộ hóa MEV, tối thiểu hóa MEV ác ý thông qua việc kiểm soát bộ sắp xếp, hoàn trả MEV tốt cho người dùng; hoặc tùy chỉnh mô hình phí, thực hiện cấu trúc phí phức tạp hơn.
Như vậy, việc tìm kiếm giá trị nội tại trở thành lựa chọn lý tưởng cho ứng dụng. Khi quyền thương lượng của ứng dụng đủ lớn, nó sẽ tự nhiên yêu cầu nhiều lợi ích kinh tế hơn. Do đó, ứng dụng chất lượng cao có mối quan hệ phụ thuộc yếu với chuỗi nền tảng, trong khi chuỗi nền tảng có mối quan hệ phụ thuộc mạnh với ứng dụng chất lượng cao.
Kết luận
Chúng ta đang chứng kiến sự chuyển đổi từ lý thuyết "giao thức béo" sang lý thuyết "ứng dụng béo". Trong tương lai, giá trị thị trường của các ứng dụng hàng đầu chắc chắn sẽ vượt qua hầu hết các L1, và logic định giá của L1 sẽ chuyển từ việc "bắt giữ tổng giá trị sinh thái" sang một "nhà cung cấp dịch vụ cơ sở hạ tầng" phi tập trung ổn định và an toàn, với logic định giá gần giống như các sản phẩm công cộng tạo ra dòng tiền ổn định, thay vì là những ông lớn "độc quyền" có khả năng bắt giữ phần lớn giá trị sinh thái.
Về Appchain, chúng tôi cho rằng: Nhờ vào thương hiệu, tâm lý người dùng và khả năng tùy chỉnh cao trên chuỗi, Appchain có thể tốt hơn trong việc tích lũy giá trị người dùng lâu dài. Trong thời đại "ứng dụng béo", những ứng dụng này không chỉ có thể thu hút giá trị trực tiếp mà chúng tạo ra mà còn có thể xây dựng blockchain xung quanh chính ứng dụng, làm cho giá trị cơ sở hạ tầng được ngoại hóa và thu hút thêm - chúng vừa là sản phẩm, vừa là nền tảng; vừa phục vụ người dùng cuối, vừa phục vụ các nhà phát triển khác.
Tất nhiên, sự phát triển của Appchain vẫn đang ở giai đoạn đầu. Đối với một số giao thức phụ thuộc cao vào khả năng kết hợp trên một chuỗi, Appchain có thể không phù hợp. So với đó, các nền tảng hợp đồng vĩnh viễn có ít nhu cầu từ bên ngoài hơn thì phù hợp hơn với mô hình Appchain. Hơn nữa, đối với các ứng dụng ở phân khúc giữa, Appchain cũng không phải là lựa chọn tốt nhất, cần phân tích cụ thể theo từng trường hợp.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Xu hướng Appchain: Tái cấu trúc sinh thái ứng dụng và hình thức mới trong việc nắm bắt giá trị
Xu hướng Appchain: Tái cấu trúc hệ sinh thái ứng dụng và mô hình mới để nắm bắt giá trị
Ba năm trước, chúng tôi đã thảo luận về khái niệm Appchain, lúc đó là vì một giao thức phái sinh phi tập trung nào đó đã công bố sẽ di chuyển từ một giải pháp L2 sang một chuỗi khối độc lập dựa trên Cosmos SDK và đồng thuận Tendermint.
Vào năm 2022, Appchain có thể vẫn là một lựa chọn công nghệ tương đối bên lề. Tuy nhiên, khi chúng ta bước vào năm 2025, ngày càng nhiều Appchain, đặc biệt là sự ra mắt của Unichain và HyperEVM, đang âm thầm thay đổi cấu trúc cạnh tranh của thị trường và hình thành một xu hướng mới xung quanh Appchain. Bài viết này sẽ từ góc độ này để khám phá quan điểm của chúng ta về Appchain.
Lựa chọn chiến lược của ứng dụng hàng đầu
Ý tưởng về Appchain của một DEX nổi tiếng đã xuất hiện từ năm 2022. Vào thời điểm đó, có những phân tích chỉ ra rằng quy mô, thương hiệu, cấu trúc thanh khoản và nhu cầu về hiệu suất và thu hút giá trị của DEX này đều chỉ ra tính tất yếu của việc ra mắt chuỗi độc lập.
Vào tháng 2 năm nay, dự án được gọi là Unichain đã chính thức ra mắt. Hiện tại đã có hơn 100 ứng dụng và nhà cung cấp hạ tầng xây dựng trên đó. Tổng giá trị khóa (TVL) khoảng 1 tỷ USD, xếp hạng trong top 5 trong số nhiều giải pháp L2. Trong tương lai, Unichain cũng dự định ra mắt chức năng khối nhanh với thời gian khối 200 mili giây và mạng xác thực.
Mặt khác, với tư cách là một nền tảng hợp đồng vĩnh viễn, Hyperliquid ngay từ đầu đã có nhu cầu về Appchain và tùy chỉnh sâu. Ngoài sản phẩm cốt lõi của mình, Hyperliquid còn ra mắt HyperEVM, sử dụng cùng một cơ chế đồng thuận với hệ thống cốt lõi của nó. Điều này có nghĩa là Hyperliquid không chỉ cung cấp các sản phẩm hợp đồng vĩnh viễn mạnh mẽ, mà còn đang khám phá khả năng xây dựng một hệ sinh thái rộng lớn hơn. Hiện tại, TVL của hệ sinh thái HyperEVM đã vượt quá 2 tỷ đô la, các dự án sinh thái bắt đầu xuất hiện.
Từ sự phát triển của hai trường hợp này, chúng ta có thể thấy rõ hai xu hướng:
Trong quá khứ, L1/L2 và các ứng dụng này có mối quan hệ cộng sinh. Hiện tại, các ứng dụng này đã trở thành lớp nền tảng của riêng mình, tạo thành sự cạnh tranh trực tiếp với các L1/L2 khác. Chúng không chỉ cạnh tranh về người dùng và tính thanh khoản mà còn bắt đầu cạnh tranh về các nhà phát triển, mời gọi các dự án khác xây dựng trên chuỗi của mình, điều này đã thay đổi đáng kể cục diện cạnh tranh.
Con đường này có hiệu quả và tính bền vững cao hơn. Chúng không cần phải "mua" hệ sinh thái thông qua các động lực phát triển cao, mà thay vào đó, "thu hút" hệ sinh thái thông qua hiệu ứng mạng của sản phẩm cốt lõi và lợi thế công nghệ. Lý do các nhà phát triển chọn xây dựng trên HyperEVM là vì có người dùng giao dịch tần suất cao và các tình huống nhu cầu thực tế, chứ không phải vì những cam kết động lực mơ hồ. Rõ ràng đây là một mô hình tăng trưởng hữu cơ và bền vững hơn.
Những biến đổi gần đây
Đầu tiên là sự trưởng thành của công nghệ và sự hoàn thiện của các nhà cung cấp dịch vụ bên thứ ba. Ba năm trước, việc xây dựng Appchain yêu cầu đội ngũ phải nắm vững công nghệ blockchain toàn diện. Tuy nhiên, với sự phát triển và trưởng thành của các dịch vụ RaaS, từ thực thi, khả năng sử dụng dữ liệu cho đến thanh toán và khả năng tương tác, các nhà phát triển có thể kết hợp các mô-đun theo nhu cầu giống như lựa chọn dịch vụ đám mây, giảm đáng kể độ phức tạp của việc xây dựng Appchain và vốn đầu tư ban đầu. Mô hình hoạt động đã chuyển từ xây dựng cơ sở hạ tầng tự xây sang mua dịch vụ, cung cấp sự linh hoạt và khả thi cho sự đổi mới ở tầng ứng dụng.
Thứ hai là sự thay đổi trong thương hiệu và tâm lý người dùng. Người dùng thường trung thành với thương hiệu của ứng dụng, chứ không phải với cơ sở hạ tầng công nghệ nền tảng: Người dùng sử dụng một DEX nào đó là vì trải nghiệm sản phẩm của nó, chứ không phải vì nó chạy trên một chuỗi công khai cụ thể. Với việc áp dụng ví đa chuỗi ngày càng phổ biến và trải nghiệm người dùng được cải thiện hơn nữa, người dùng khi sử dụng các chuỗi khác nhau gần như không cảm nhận được - điểm tiếp xúc của họ thường là ví và ứng dụng trước tiên. Khi ứng dụng xây dựng chuỗi riêng của mình, tài sản, danh tính và thói quen sử dụng của người dùng đều được lắng đọng trong hệ sinh thái ứng dụng, tạo thành hiệu ứng mạng mạnh mẽ.
Điều quan trọng nhất là sự theo đuổi chủ quyền kinh tế của ứng dụng đang dần nổi bật. Trong cấu trúc L1/L2 truyền thống, dòng giá trị thể hiện xu hướng "từ trên xuống dưới" rõ rệt: lớp ứng dụng tạo ra giá trị, nhưng phần lớn giá trị bị cơ sở hạ tầng dưới lớp thu lại. Ví dụ, một DEX kể từ khi ra mắt đã tạo ra 2,7 tỷ đô la doanh thu gas cho một L1, chiếm khoảng 20% phí thanh toán mà L1 thu.
Nếu ứng dụng có chuỗi riêng, chúng có thể thu phí gas về cho mình, sử dụng token riêng làm gas token; đồng thời nội bộ hóa MEV, tối thiểu hóa MEV ác ý thông qua việc kiểm soát bộ sắp xếp, hoàn trả MEV tốt cho người dùng; hoặc tùy chỉnh mô hình phí, thực hiện cấu trúc phí phức tạp hơn.
Như vậy, việc tìm kiếm giá trị nội tại trở thành lựa chọn lý tưởng cho ứng dụng. Khi quyền thương lượng của ứng dụng đủ lớn, nó sẽ tự nhiên yêu cầu nhiều lợi ích kinh tế hơn. Do đó, ứng dụng chất lượng cao có mối quan hệ phụ thuộc yếu với chuỗi nền tảng, trong khi chuỗi nền tảng có mối quan hệ phụ thuộc mạnh với ứng dụng chất lượng cao.
Kết luận
Chúng ta đang chứng kiến sự chuyển đổi từ lý thuyết "giao thức béo" sang lý thuyết "ứng dụng béo". Trong tương lai, giá trị thị trường của các ứng dụng hàng đầu chắc chắn sẽ vượt qua hầu hết các L1, và logic định giá của L1 sẽ chuyển từ việc "bắt giữ tổng giá trị sinh thái" sang một "nhà cung cấp dịch vụ cơ sở hạ tầng" phi tập trung ổn định và an toàn, với logic định giá gần giống như các sản phẩm công cộng tạo ra dòng tiền ổn định, thay vì là những ông lớn "độc quyền" có khả năng bắt giữ phần lớn giá trị sinh thái.
Về Appchain, chúng tôi cho rằng: Nhờ vào thương hiệu, tâm lý người dùng và khả năng tùy chỉnh cao trên chuỗi, Appchain có thể tốt hơn trong việc tích lũy giá trị người dùng lâu dài. Trong thời đại "ứng dụng béo", những ứng dụng này không chỉ có thể thu hút giá trị trực tiếp mà chúng tạo ra mà còn có thể xây dựng blockchain xung quanh chính ứng dụng, làm cho giá trị cơ sở hạ tầng được ngoại hóa và thu hút thêm - chúng vừa là sản phẩm, vừa là nền tảng; vừa phục vụ người dùng cuối, vừa phục vụ các nhà phát triển khác.
Tất nhiên, sự phát triển của Appchain vẫn đang ở giai đoạn đầu. Đối với một số giao thức phụ thuộc cao vào khả năng kết hợp trên một chuỗi, Appchain có thể không phù hợp. So với đó, các nền tảng hợp đồng vĩnh viễn có ít nhu cầu từ bên ngoài hơn thì phù hợp hơn với mô hình Appchain. Hơn nữa, đối với các ứng dụng ở phân khúc giữa, Appchain cũng không phải là lựa chọn tốt nhất, cần phân tích cụ thể theo từng trường hợp.