AI cần Blockchain: Xây dựng hạ tầng tài chính máy móc
Trong những năm gần đây, công nghệ trí tuệ nhân tạo phát triển nhanh chóng, từ việc tạo nội dung đến lập trình mã, từ dịch vụ khách hàng thông minh đến giao dịch thuật toán, AI dần dần chuyển từ một công cụ đơn thuần thành một người tham gia có khả năng hành động độc lập. Đồng thời, lĩnh vực Web3 cũng đang tích cực khám phá khả năng kết hợp giữa AI và Blockchain. Tuy nhiên, chúng ta có bao giờ nghĩ rằng bản thân AI có cần sự hỗ trợ của công nghệ Blockchain hay không?
Khi chúng ta xem AI như một người tham gia dần dần thoát khỏi sự kiểm soát của con người và có khả năng hành động độc lập, chúng ta sẽ nhận thấy nó gần như không thể hoạt động trong hệ thống tài chính hiện tại. Đây không chỉ là vấn đề về hiệu suất, mà còn là một vấn đề cấu trúc cơ bản. Hệ thống tài chính truyền thống từ khi được thiết kế ban đầu đã không được chuẩn bị cho máy móc.
Thiết kế nhân văn của hệ thống tài chính và thuộc tính phi nhân của AI
Nền tảng của hệ thống tài chính hiện đại là hệ thống tài khoản. Bất kể là mở tài khoản ngân hàng, mua sản phẩm tài chính hay sử dụng dịch vụ thanh toán, đều không thể thiếu bước xác thực danh tính quan trọng này. Người dùng cần cung cấp chứng minh nhân dân, giấy tờ chứng minh địa chỉ, thông tin liên lạc, thậm chí cần thực hiện xác thực video trực tiếp để hoàn thành quy trình KYC. Mục tiêu cốt lõi của những quy trình này là xác nhận người dùng là một cá nhân hoặc pháp nhân cụ thể, có thể nhận diện và có khả năng chịu trách nhiệm pháp lý.
Tuy nhiên, AI không phải là người tự nhiên cũng không phải là pháp nhân. Nó không có quốc tịch, chứng minh thư, mã số thuế, cũng không có khả năng ký tên hoặc năng lực pháp lý. Điều này có nghĩa là AI không thể mở tài khoản ngân hàng, đăng ký công ty, càng không thể độc lập trở thành bên đối tác hợp đồng hoặc đối tượng giao dịch. Nói ngắn gọn, AI trong hệ thống tài chính hiện tại là một "hồn ma không con người", không có nhân cách tài chính.
Đây không chỉ là một vấn đề triết học, mà còn là ranh giới hệ thống trong thực tế. Ví dụ, nếu để một đại lý AI mua quyền sử dụng máy chủ, gọi API hoặc tham gia giao dịch trên thị trường thứ cấp, trước tiên nó cần một phương thức thanh toán. Và bất kỳ phương thức thanh toán nào tuân thủ quy định đều phải gắn liền với một "người" hoặc "doanh nghiệp". Chỉ cần AI không phải là công cụ phụ thuộc của một thực thể nào đó, mà là một chủ thể hành động tương đối độc lập, nó sẽ không thể hòa nhập vào cấu trúc này.
Blockchain: Giao thức tài chính có thể được máy móc truy cập
Sự khác biệt lớn nhất giữa hệ thống Blockchain và hệ thống tài chính truyền thống là nó không quan tâm đến danh tính của người dùng. Dù là con người, kịch bản, chương trình hay các tác nhân tự động thông minh luôn trực tuyến, chỉ cần có thể tạo ra một cặp khóa riêng và địa chỉ, có thể thực hiện các thao tác như nhận tiền, thanh toán, ký hợp đồng thông minh, tham gia cơ chế đồng thuận trên chuỗi.
Nói cách khác, blockchain vốn dĩ phù hợp với "người dùng không phải con người" tham gia vào các hoạt động kinh tế.
Lấy mô hình AI được triển khai trên chuỗi làm ví dụ, nó có thể sử dụng lưu trữ phi tập trung để lấy dữ liệu, thông qua thị trường sức mạnh tính toán phi tập trung để có được tài nguyên hoạt động, và sau khi hoàn thành nhiệm vụ, nhận thưởng thông qua hợp đồng thông minh (thanh toán bằng stablecoin). Toàn bộ quá trình này không cần sự trung gian của nền tảng tập trung, không cần xác minh thẻ ngân hàng, cũng không cần bất kỳ sự can thiệp nào của "con người".
Cảnh tượng này không phải là khoa học viễn tưởng, một số dự án đã bắt đầu có kết quả trong thực tế. Một số dự án đang khám phá cách mà AI Agent có thể sở hữu "danh tính kinh tế" trên chuỗi, cách cung cấp dịch vụ cho các Agent khác, và cách tự động hoàn thành giao dịch và phối hợp. Hình thức kinh tế "máy đối máy (M2M)" này đã từ khái niệm chuyển sang giai đoạn thử nghiệm thực tế.
Trong mô hình mới này, AI không còn là một mô hình thụ động phụ thuộc vào đầu vào của con người, mà là một thực thể có khả năng thu thập tài nguyên, cung cấp dịch vụ, tạo ra lợi nhuận và tái đầu tư vào chính nó. Nó không cần con người phát hành bảng lương, mà có nguồn thu nhập riêng trên chuỗi.
Giới hạn của hệ thống tài chính truyền thống
Lý do hệ thống tài chính truyền thống không thể thích ứng với những tình huống mới nổi này là vì toàn bộ cơ sở hạ tầng của nó được thiết kế dựa trên giả định về "hành vi con người".
Trong hệ thống thanh toán truyền thống, quy trình giao dịch cần có con người khởi xướng, phê duyệt và giám sát. Quy trình thanh toán phụ thuộc vào sự tin tưởng và phối hợp giám sát giữa các ngân hàng. Logic quản lý rủi ro tập trung vào "ai" đang làm gì, chứ không phải là "liệu chương trình này có ổn định hay không". Rất khó để tưởng tượng một ví AI có thể mở tài khoản ngân hàng thông qua nhận diện khuôn mặt, và cũng không thể mong đợi các mô hình AI hoàn thành việc báo cáo thuế cho các cơ quan quản lý.
Điều này dẫn đến việc tất cả các giao dịch liên quan đến "người dùng không phải con người" trong hệ thống tài chính truyền thống đều cần phải "gắn với" một người hoặc công ty để thực hiện. Điều này không chỉ kém hiệu quả mà còn có một rủi ro trách nhiệm lớn: khi AI gây ra thiệt hại, ai sẽ chịu trách nhiệm? Khi nó có lãi, thuế sẽ được thu như thế nào? Hiện tại, những vấn đề này chưa có câu trả lời rõ ràng, trong khi trên Blockchain, ít nhất chúng ta đã có khả năng ở cấp độ công nghệ.
Stablecoin: "Tiền tệ cứng" của thế giới AI
AI không chỉ cần khả năng thanh toán, mà còn cần một loại tiền tệ thanh toán ổn định. Khi một AI Agent gọi một mô hình khác hoặc mua dịch vụ API dữ liệu, nó mong muốn thực hiện giao dịch bằng "đơn vị giá trị ổn định", thay vì tài sản tiền điện tử có độ biến động cao.
Đây chính là ý nghĩa quan trọng của stablecoin. Stablecoin cung cấp một công cụ tài chính vừa có thể tự do lưu chuyển trên chuỗi, vừa có thể duy trì giá trị ổn định, là "tiền tệ cứng" trong thế giới AI.
Hiện tại, một số dự án đang cố gắng cho phép các dịch vụ giữa AI được thanh toán theo thời gian thực bằng stablecoin, từ đó hình thành một hệ thống kinh tế có độ ma sát thấp mà không cần "sự chấp thuận của con người". Khi tính thanh khoản của stablecoin trên chuỗi được cải thiện, AI có thể trực tiếp kiếm lợi nhuận từ các nhiệm vụ và sau đó sử dụng những lợi nhuận này để mua các mô-đun dịch vụ mới hoặc tài nguyên vận hành, hình thành một thể chế kinh tế máy móc tự trị theo đúng nghĩa.
Hình thức "pháp nhân trên chuỗi" của AI
Trong tương lai, một số hệ thống AI có thể không còn phụ thuộc vào các công ty hoặc tổ chức nghiên cứu cụ thể, mà tồn tại dưới hình thức tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) hoặc giao thức trên chuỗi.
Những AI Agent này sẽ có quỹ riêng, cơ chế quản trị cộng đồng và hệ thống danh tính trên chuỗi. Chúng không cần đăng ký hợp pháp, cũng không được lưu giữ tại một quốc gia nào, nhưng vẫn có thể phục vụ người dùng, nhận thanh toán, khởi kiện, phát hành cập nhật thỏa thuận, hình thành thực sự một "pháp nhân số" hoặc "pháp nhân AI".
Sự hợp tác và cạnh tranh giữa chúng sẽ dựa trên hợp đồng thông minh, sử dụng tiền điện tử làm phương tiện, và các quy tắc trên chuỗi làm trật tự. Có thể giữa chúng không có tình cảm, nhưng có động lực; không có quyền và nghĩa vụ, nhưng có mã được thực thi.
Trong quá trình này, tiền điện tử không còn là một loại tài sản đầu cơ nào nữa, mà là giao thức cơ sở của sự tin tưởng giữa các AI.
Rủi ro và thách thức
Tuy nhiên, mọi thứ không phải là không có thách thức. Vấn đề quản lý khóa của ví AI, tổn thất kinh tế do lạm dụng mô hình, khả năng xác minh danh tính trên chuỗi, tính hợp pháp của các chủ thể AI xuyên biên giới, ranh giới đạo đức trong hành vi thuật toán, tất cả đều là những vấn đề mới mà chúng ta phải đối mặt.
Thực tế hơn là hệ thống pháp luật và khung quy định hiện có của chúng ta hầu như không cung cấp con đường cho "những tác nhân phi nhân loại". AI không thể kiện người khác, cũng không thể bị kiện; không thể nộp thuế, cũng không thể hưởng quyền sở hữu tài sản; một khi mất kiểm soát hoặc bị tấn công, ai sẽ chịu trách nhiệm, ai sẽ bị truy cứu? Tất cả những điều này cần một cấu trúc pháp lý mới, sự đồng thuận xã hội và các phương tiện quản trị công nghệ để đối phó.
Nhưng ít nhất, chúng ta đã thấy được con đường trong một số dự án tiên phong - nó không dựa vào việc sửa chữa các hệ thống cũ để tiếp nhận AI, mà là thông qua việc xây dựng một "hạ tầng tài chính máy" thích ứng hơn để tiếp nhận hành vi của AI.
Hệ thống cơ sở hạ tầng này cần danh tính trên chuỗi, tài khoản mã hóa, thanh toán bằng stablecoin, hợp tác hợp đồng thông minh và cơ chế tín dụng phi tập trung. Nói cách khác, điều mà nó cần không phải là "hệ thống tài chính" theo nghĩa truyền thống của chúng ta, mà là Web3.
Kết luận
Sự phát triển của tiền điện tử, ban đầu phục vụ cho "những người không có tài khoản", chẳng hạn như những người bị hệ thống tài chính từ chối, các quốc gia, và ngành nghề bên lề. Hiện tại, nó có thể trở thành lựa chọn duy nhất cho "những cỗ máy không có danh tính" tham gia vào các hoạt động kinh tế.
Nếu nói tài chính truyền thống là một kim tự tháp được xây dựng cho xã hội loài người, thì blockchain và tiền điện tử có lẽ đang xây dựng một "nền tảng tài chính dành cho máy móc".
AI không nhất thiết phải có quyền lực, nhưng nó phải có giao diện kinh tế có thể thao tác. Và điều này, chính là vấn đề mà Blockchain giỏi nhất trong việc giải quyết.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
10 thích
Phần thưởng
10
9
Đăng lại
Chia sẻ
Bình luận
0/400
DefiSecurityGuard
· 07-19 22:04
Rủi ro bảo mật lớn ở đây
Xem bản gốcTrả lời0
ZKSherlock
· 07-19 21:06
Máy cũng cần Ví tiền.
Xem bản gốcTrả lời0
GateUser-e51e87c7
· 07-19 12:50
Giao dịch thông minh không thể chậm trễ
Xem bản gốcTrả lời0
EntryPositionAnalyst
· 07-17 03:05
Máy móc vẫn phải có quyền lực.
Xem bản gốcTrả lời0
CrossChainBreather
· 07-17 03:05
thế giới tiền điện tử không thể tách rời khỏi chuỗi
AI cần Blockchain: Tạo ra cơ sở hạ tầng tài chính mới cho máy móc
AI cần Blockchain: Xây dựng hạ tầng tài chính máy móc
Trong những năm gần đây, công nghệ trí tuệ nhân tạo phát triển nhanh chóng, từ việc tạo nội dung đến lập trình mã, từ dịch vụ khách hàng thông minh đến giao dịch thuật toán, AI dần dần chuyển từ một công cụ đơn thuần thành một người tham gia có khả năng hành động độc lập. Đồng thời, lĩnh vực Web3 cũng đang tích cực khám phá khả năng kết hợp giữa AI và Blockchain. Tuy nhiên, chúng ta có bao giờ nghĩ rằng bản thân AI có cần sự hỗ trợ của công nghệ Blockchain hay không?
Khi chúng ta xem AI như một người tham gia dần dần thoát khỏi sự kiểm soát của con người và có khả năng hành động độc lập, chúng ta sẽ nhận thấy nó gần như không thể hoạt động trong hệ thống tài chính hiện tại. Đây không chỉ là vấn đề về hiệu suất, mà còn là một vấn đề cấu trúc cơ bản. Hệ thống tài chính truyền thống từ khi được thiết kế ban đầu đã không được chuẩn bị cho máy móc.
Thiết kế nhân văn của hệ thống tài chính và thuộc tính phi nhân của AI
Nền tảng của hệ thống tài chính hiện đại là hệ thống tài khoản. Bất kể là mở tài khoản ngân hàng, mua sản phẩm tài chính hay sử dụng dịch vụ thanh toán, đều không thể thiếu bước xác thực danh tính quan trọng này. Người dùng cần cung cấp chứng minh nhân dân, giấy tờ chứng minh địa chỉ, thông tin liên lạc, thậm chí cần thực hiện xác thực video trực tiếp để hoàn thành quy trình KYC. Mục tiêu cốt lõi của những quy trình này là xác nhận người dùng là một cá nhân hoặc pháp nhân cụ thể, có thể nhận diện và có khả năng chịu trách nhiệm pháp lý.
Tuy nhiên, AI không phải là người tự nhiên cũng không phải là pháp nhân. Nó không có quốc tịch, chứng minh thư, mã số thuế, cũng không có khả năng ký tên hoặc năng lực pháp lý. Điều này có nghĩa là AI không thể mở tài khoản ngân hàng, đăng ký công ty, càng không thể độc lập trở thành bên đối tác hợp đồng hoặc đối tượng giao dịch. Nói ngắn gọn, AI trong hệ thống tài chính hiện tại là một "hồn ma không con người", không có nhân cách tài chính.
Đây không chỉ là một vấn đề triết học, mà còn là ranh giới hệ thống trong thực tế. Ví dụ, nếu để một đại lý AI mua quyền sử dụng máy chủ, gọi API hoặc tham gia giao dịch trên thị trường thứ cấp, trước tiên nó cần một phương thức thanh toán. Và bất kỳ phương thức thanh toán nào tuân thủ quy định đều phải gắn liền với một "người" hoặc "doanh nghiệp". Chỉ cần AI không phải là công cụ phụ thuộc của một thực thể nào đó, mà là một chủ thể hành động tương đối độc lập, nó sẽ không thể hòa nhập vào cấu trúc này.
Blockchain: Giao thức tài chính có thể được máy móc truy cập
Sự khác biệt lớn nhất giữa hệ thống Blockchain và hệ thống tài chính truyền thống là nó không quan tâm đến danh tính của người dùng. Dù là con người, kịch bản, chương trình hay các tác nhân tự động thông minh luôn trực tuyến, chỉ cần có thể tạo ra một cặp khóa riêng và địa chỉ, có thể thực hiện các thao tác như nhận tiền, thanh toán, ký hợp đồng thông minh, tham gia cơ chế đồng thuận trên chuỗi.
Nói cách khác, blockchain vốn dĩ phù hợp với "người dùng không phải con người" tham gia vào các hoạt động kinh tế.
Lấy mô hình AI được triển khai trên chuỗi làm ví dụ, nó có thể sử dụng lưu trữ phi tập trung để lấy dữ liệu, thông qua thị trường sức mạnh tính toán phi tập trung để có được tài nguyên hoạt động, và sau khi hoàn thành nhiệm vụ, nhận thưởng thông qua hợp đồng thông minh (thanh toán bằng stablecoin). Toàn bộ quá trình này không cần sự trung gian của nền tảng tập trung, không cần xác minh thẻ ngân hàng, cũng không cần bất kỳ sự can thiệp nào của "con người".
Cảnh tượng này không phải là khoa học viễn tưởng, một số dự án đã bắt đầu có kết quả trong thực tế. Một số dự án đang khám phá cách mà AI Agent có thể sở hữu "danh tính kinh tế" trên chuỗi, cách cung cấp dịch vụ cho các Agent khác, và cách tự động hoàn thành giao dịch và phối hợp. Hình thức kinh tế "máy đối máy (M2M)" này đã từ khái niệm chuyển sang giai đoạn thử nghiệm thực tế.
Trong mô hình mới này, AI không còn là một mô hình thụ động phụ thuộc vào đầu vào của con người, mà là một thực thể có khả năng thu thập tài nguyên, cung cấp dịch vụ, tạo ra lợi nhuận và tái đầu tư vào chính nó. Nó không cần con người phát hành bảng lương, mà có nguồn thu nhập riêng trên chuỗi.
Giới hạn của hệ thống tài chính truyền thống
Lý do hệ thống tài chính truyền thống không thể thích ứng với những tình huống mới nổi này là vì toàn bộ cơ sở hạ tầng của nó được thiết kế dựa trên giả định về "hành vi con người".
Trong hệ thống thanh toán truyền thống, quy trình giao dịch cần có con người khởi xướng, phê duyệt và giám sát. Quy trình thanh toán phụ thuộc vào sự tin tưởng và phối hợp giám sát giữa các ngân hàng. Logic quản lý rủi ro tập trung vào "ai" đang làm gì, chứ không phải là "liệu chương trình này có ổn định hay không". Rất khó để tưởng tượng một ví AI có thể mở tài khoản ngân hàng thông qua nhận diện khuôn mặt, và cũng không thể mong đợi các mô hình AI hoàn thành việc báo cáo thuế cho các cơ quan quản lý.
Điều này dẫn đến việc tất cả các giao dịch liên quan đến "người dùng không phải con người" trong hệ thống tài chính truyền thống đều cần phải "gắn với" một người hoặc công ty để thực hiện. Điều này không chỉ kém hiệu quả mà còn có một rủi ro trách nhiệm lớn: khi AI gây ra thiệt hại, ai sẽ chịu trách nhiệm? Khi nó có lãi, thuế sẽ được thu như thế nào? Hiện tại, những vấn đề này chưa có câu trả lời rõ ràng, trong khi trên Blockchain, ít nhất chúng ta đã có khả năng ở cấp độ công nghệ.
Stablecoin: "Tiền tệ cứng" của thế giới AI
AI không chỉ cần khả năng thanh toán, mà còn cần một loại tiền tệ thanh toán ổn định. Khi một AI Agent gọi một mô hình khác hoặc mua dịch vụ API dữ liệu, nó mong muốn thực hiện giao dịch bằng "đơn vị giá trị ổn định", thay vì tài sản tiền điện tử có độ biến động cao.
Đây chính là ý nghĩa quan trọng của stablecoin. Stablecoin cung cấp một công cụ tài chính vừa có thể tự do lưu chuyển trên chuỗi, vừa có thể duy trì giá trị ổn định, là "tiền tệ cứng" trong thế giới AI.
Hiện tại, một số dự án đang cố gắng cho phép các dịch vụ giữa AI được thanh toán theo thời gian thực bằng stablecoin, từ đó hình thành một hệ thống kinh tế có độ ma sát thấp mà không cần "sự chấp thuận của con người". Khi tính thanh khoản của stablecoin trên chuỗi được cải thiện, AI có thể trực tiếp kiếm lợi nhuận từ các nhiệm vụ và sau đó sử dụng những lợi nhuận này để mua các mô-đun dịch vụ mới hoặc tài nguyên vận hành, hình thành một thể chế kinh tế máy móc tự trị theo đúng nghĩa.
Hình thức "pháp nhân trên chuỗi" của AI
Trong tương lai, một số hệ thống AI có thể không còn phụ thuộc vào các công ty hoặc tổ chức nghiên cứu cụ thể, mà tồn tại dưới hình thức tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) hoặc giao thức trên chuỗi.
Những AI Agent này sẽ có quỹ riêng, cơ chế quản trị cộng đồng và hệ thống danh tính trên chuỗi. Chúng không cần đăng ký hợp pháp, cũng không được lưu giữ tại một quốc gia nào, nhưng vẫn có thể phục vụ người dùng, nhận thanh toán, khởi kiện, phát hành cập nhật thỏa thuận, hình thành thực sự một "pháp nhân số" hoặc "pháp nhân AI".
Sự hợp tác và cạnh tranh giữa chúng sẽ dựa trên hợp đồng thông minh, sử dụng tiền điện tử làm phương tiện, và các quy tắc trên chuỗi làm trật tự. Có thể giữa chúng không có tình cảm, nhưng có động lực; không có quyền và nghĩa vụ, nhưng có mã được thực thi.
Trong quá trình này, tiền điện tử không còn là một loại tài sản đầu cơ nào nữa, mà là giao thức cơ sở của sự tin tưởng giữa các AI.
Rủi ro và thách thức
Tuy nhiên, mọi thứ không phải là không có thách thức. Vấn đề quản lý khóa của ví AI, tổn thất kinh tế do lạm dụng mô hình, khả năng xác minh danh tính trên chuỗi, tính hợp pháp của các chủ thể AI xuyên biên giới, ranh giới đạo đức trong hành vi thuật toán, tất cả đều là những vấn đề mới mà chúng ta phải đối mặt.
Thực tế hơn là hệ thống pháp luật và khung quy định hiện có của chúng ta hầu như không cung cấp con đường cho "những tác nhân phi nhân loại". AI không thể kiện người khác, cũng không thể bị kiện; không thể nộp thuế, cũng không thể hưởng quyền sở hữu tài sản; một khi mất kiểm soát hoặc bị tấn công, ai sẽ chịu trách nhiệm, ai sẽ bị truy cứu? Tất cả những điều này cần một cấu trúc pháp lý mới, sự đồng thuận xã hội và các phương tiện quản trị công nghệ để đối phó.
Nhưng ít nhất, chúng ta đã thấy được con đường trong một số dự án tiên phong - nó không dựa vào việc sửa chữa các hệ thống cũ để tiếp nhận AI, mà là thông qua việc xây dựng một "hạ tầng tài chính máy" thích ứng hơn để tiếp nhận hành vi của AI.
Hệ thống cơ sở hạ tầng này cần danh tính trên chuỗi, tài khoản mã hóa, thanh toán bằng stablecoin, hợp tác hợp đồng thông minh và cơ chế tín dụng phi tập trung. Nói cách khác, điều mà nó cần không phải là "hệ thống tài chính" theo nghĩa truyền thống của chúng ta, mà là Web3.
Kết luận
Sự phát triển của tiền điện tử, ban đầu phục vụ cho "những người không có tài khoản", chẳng hạn như những người bị hệ thống tài chính từ chối, các quốc gia, và ngành nghề bên lề. Hiện tại, nó có thể trở thành lựa chọn duy nhất cho "những cỗ máy không có danh tính" tham gia vào các hoạt động kinh tế.
Nếu nói tài chính truyền thống là một kim tự tháp được xây dựng cho xã hội loài người, thì blockchain và tiền điện tử có lẽ đang xây dựng một "nền tảng tài chính dành cho máy móc".
AI không nhất thiết phải có quyền lực, nhưng nó phải có giao diện kinh tế có thể thao tác. Và điều này, chính là vấn đề mà Blockchain giỏi nhất trong việc giải quyết.